Evcil dostlarımızın sağlığı söz konusu olduğunda, ciltteki küçük bir şişlik ya da renk değişikliği çoğu zaman fark edilmeden geçebilir. Oysa güncel araştırmalar, köpeklerde görülen tüm kanser vakalarının yaklaşık %30’unun deri kaynaklı olduğunu gösteriyor. 

Bunların içinde en sık rastlanan türlerden biri olan mast hücre tümörleri (MCT), tüm cilt kanserlerinin %16–21’ini oluşturuyor ve her yaştan, her ırktan köpekte görülebiliyor. Bu tümörlerin bazıları hızlı büyüyüp vücudun başka bölgelerine yayılabildiği için, erken teşhis hem tedavi başarısı hem de köpeğinizin yaşam kalitesi açısından büyük önem taşır.

Köpeklerde Cilt Kanserini Nasıl Anlarız? – Olası Belirtiler

Köpeklerde cilt kanseri türüne (mast hücre tümörü, melanom, skuamöz hücreli karsinom vb.) göre farklı şekillerde seyredebilir; ancak bazı ortak belirtiler, evcil hayvan sahiplerinin erken dönemde fark edebileceği sinyaller verir. Bu belirtiler, her zaman kanserle ilişkili olmasa da göz ardı edilmemeli ve veteriner hekime danışılmalıdır.

  • Ciltte yeni oluşan şişlik veya yumrular (Mast hücre tümörleri özellikle geçici olarak küçülüp tekrar büyüyebilir.)
  • Renk değişiklikleri (Melanomlar, genellikle koyu renkli, düzensiz şekilli lezyonlardır.)
  • İyileşmeyen yaralar (Skuamöz hücreli karsinomlar genellikle ülserleşmiş, kabuklu lezyonlardır.)
  • Kaşıntı, kanama, akıntı (Özellikle mast hücre tümörleri, içerdiği histamin nedeniyle kaşıntıya ve hatta ani şişmeye veya ciltte döküntülere neden olabilir.)
  • Tümörün bulunduğu bölgede bölgesel tüy kaybı, kalınlaşma veya kabuklanma görülebilir.
  • Özellikle birkaç hafta içinde fark edilir şekilde büyüyen kitleler malign (kötü huylu) olma riski taşır.

Köpeklerde Cilt Kanseri Türleri Nelerdir?

Köpeklerde bugüne kadar benign (iyi huylu) ve malign (kötü huylu) olmak üzere 40’tan fazla farklı cilt tümörü türü tanımlanmıştır. Bu tümörler deri, tüy folikülleri, pigment hücreleri, bağ dokusu ya da bağışıklık hücrelerinden kaynaklanabilir. Bazıları yüzeyde kolay fark edilirken, bazıları deri altına gizlenmiş şekilde ilerleyebilir. Cilt kanserlerinin türüne göre davranışları ve tedavi yaklaşımları da büyük farklılık gösterir.

Mast Hücre Tümörü (Mast Cell Tumor – MCT)

Köpeklerde en yaygın cilt kanseridir. Kaşıntılı, değişken boyutlu ve bazen geçici şişlikler şeklinde kendini gösterebilir. Biyolojik davranışı oldukça değişkendir.

Melanom

Özellikle ağız içi, dudak, tırnak çevresi ve parmak aralarında görülür. Deri yüzeyinde görüldüğünde çoğu zaman benign olsa da bazı formları oldukça agresiftir.

Skuamöz Hücreli Karsinom (SCC)

Güneş ışığına maruz kalan bölgelerde görülür. Genellikle ülserleşmiş, kabuklu, iyileşmeyen yaralarla kendini belli eder.

Histiyositom

Genç köpeklerde sık rastlanan, hızlı büyüyen ama genellikle kendiliğinden gerileyen iyi huylu bir tümördür.

Bazal Hücre Tümörleri

Yavaş büyüyen, genellikle iyi huylu ancak cerrahi olarak çıkarılması gereken tümörlerdir.

Daha Nadir Görülen Tümörler

Bu tümörler daha nadirdir ancak özellikle kötü huylu olanlar (örneğin fibrosarkom, hemanjiyosarkom) agresif seyredebilir; 

  • Fibrosarkom
  • Plazmasitom
    • Trikoblastom (tüy folikülü kaynaklı)
  • Hemanjiyosarkom
  • Sebaseöz adenom/karsinom

Köpeklerde Cilt Kanserinin Nedenleri Nelerdir?

Köpeklerde cilt kanserinin en yaygın ve kabul görmüş nedeni, güneşten gelen ultraviyole (UV) radyasyona uzun süreli maruz kalmaktır. Bu durum özellikle burun, karın, kasık gibi kılsız veya çok ince tüyle kaplı bölgelerdeki hücrelerin DNA’sında hasara yol açar. Açık tenli, kısa ve beyaz tüylü köpek ırkları (örneğin, Dalmaçyalı, Boxer, Bull Terrier) bu konuda en riskli grupta yer alır. Köpeğinizin yaz aylarında güneşin yoğun olduğu saatlerde dışarıda uzun süre geçirmesi, bu riski önemli ölçüde artırır.

Bir diğer önemli yaygın neden ise genetik yatkınlık ve hormonal faktörlerdir. Bazı köpek ırkları, belirli cilt kanseri türlerini geliştirmeye genetik olarak daha meyillidir. Örneğin, Mastif, Basset gibi iri ırklar, genellikle iyi huylu ama büyüyebilen “Mast hücreli tümör” riski taşır. Ayrıca, köpeklerin cilt hücrelerinde kendiliğinden ortaya çıkan ve yaşla birlikte artan genetik mutasyonlar, “yağ bezesi” olarak bilinen benign (iyi huylu) lipomalara veya daha nadiren malign (kötü huylu) liposarkomlara neden olabilir. Hormonal dengesizlikler ve bağışıklık sisteminin zayıflığı da tümör oluşumunu tetikleyebilen diğer yaygın faktörler arasında sayılabilir.

Köpeklerde Cilt Kanserinin Tedavisi Nasıl Yapılır?

Köpeklerde cilt kanseri tedavisi, “tek tip” bir süreç değildir. Tedavi protokolü; tümörün türüne, evresine, konumuna ve dostumuzun genel sağlık durumuna göre veteriner hekiminiz tarafından kişiselleştirilir.

Amacımız, kanseri vücuttan uzaklaştırırken sevimli dostumuzun yaşam kalitesini de en üst seviyede tutmaktır. En sık uygulanan tedavi yöntemleri şunlardır:

  • Cerrahi Müdahale (Ameliyat): Birçok cilt tümörü için ilk ve en etkili seçenektir. Veteriner hekim, kanserli dokuyu ve etrafındaki bir miktar sağlıklı dokuyu (temiz sınır) çıkararak tümörün nüksetmesini önlemeyi hedefler. İyi huylu kitlelerde genellikle tam iyileşme sağlar.
  • Kemoterapi: Eğer kanser vücudun diğer bölgelerine yayılmışsa (metastaz) veya çok agresifse, cerrahiye ek olarak kemoterapi uygulanabilir. Köpekler kemoterapiyi genellikle insanlardan çok daha hafif yan etkilerle atlatırlar.
  • Radyasyon Tedavisi (Işın): Cerrahi olarak tamamen çıkarılamayan veya ulaşılması zor bölgelerdeki tümörler için tercih edilir. Kanserli hücreleri öldürmek veya tümörü küçültmek için kullanılır.
  • Kriyocerrahi (Dondurma): Daha küçük ve yüzeysel lezyonlarda, kanserli dokunun dondurularak yok edilmesi işlemidir. Genellikle anestezi gerektirmeyen veya hafif sedasyonla yapılabilen bir işlemdir.

Önemli Not: Erken teşhis, tedavi başarısını doğrudan etkiler. Köpeğinizin derisinde iyileşmeyen yaralar, renk değiştiren benler veya sertlikler fark ederseniz, vakit kaybetmeden kliniğimize danışmalısınız.

Tedavi Sonrası Evde Bakım Nasıl Olmalı?

Tedavi tamamlandıktan sonra süreç bitmiş sayılmaz. Köpeğinizin iyileşme döneminde atacağınız doğru adımlar hem tedavinin başarısını korur hem de yeni bir sorun oluşmasını engeller.

Kontrolleri aksatmayın. Cerrahi, kemoterapi veya radyasyon sonrası veteriner hekimin önerdiği kontrol takvimi çok önemlidir. Erken fark edilen bir değişiklik, olası bir sorunu başlamadan çözer.

Yara bölgesini düzenli izleyin. Ameliyatlı bölge ya da tedavi uygulanan alan kızarıyorsa, akıntı başlamışsa veya şişlik oluşuyorsa hemen kliniğe başvurun. Bu belirtiler enfeksiyon ya da yeniden oluşum belirtisi olabilir.

Beslenmeyi destekleyin. İyileşme döneminde bağışıklık sistemi yoğun çalışır. Veteriner hekimin önereceği kaliteli bir diyet, ek besin takviyeleri veya omega 3 gibi destekler toparlanmayı hızlandırır.

Aktiviteyi kontrollü artırın. Köpeğiniz kendini iyi hissetse bile bir süre normal oyun ve koşu temposuna dönmemelidir. Yavaş başlamak, dikişleri ve dokuları korur.

Deri değişikliklerini takip edin. Yeni bir şişlik, renk farklılığı veya hızla büyüyen küçük bir kitle fark ederseniz beklemeyin. Tümör öyküsü olan köpeklerde erken müdahale hayati önem taşır.

Stresi azaltın. İyileşme sürecinde rutinlerin korunması, sakin bir ortam ve sevdiği aktiviteler köpeğinizin toparlanmasını kolaylaştırır.